Κατασκευή ρευματοσκόπιου με απλά μέσα
Η κατασκευή αυτή αφορά μια συσκευή η οποία μπορεί και ανιχνεύει πολύ μικρά
ρεύματα της τάξεως των μΑ.. Έτσι μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πολλά και
εντυπωσιακά ποιοτικά πειράματα ηλεκτρισμού. Για παράδειγμα.
1. Αφού ανιχνεύει πολύ μικρά ρεύματα, θα ανιχνεύει και πολύ μεγάλες
αντιστάσεις. Έτσι μπορούμε να ανάψουμε ένα λεντ αν συνδέσουμε τα δύο άκρα της
συσκευής με μια πολύ μεγάλη αντίσταση όπως η αντίσταση του σώματός μας ή η
αντίσταση μιας μολυβιάς ή η αντίσταση του πόσιμου νερού. Μπορούμε έτσι να
πραγματοποιήσουμε μια σειρά από εντυπωσιακά πειράματα όπως να φτιάξουμε ένα
κύκλωμα από μαθητές οι οποίοι σχηματίζουν έναν κύκλο ακουμπώντας μεταξύ τους τα
χέρια τους, ενώ ο πρώτος με τον τελευταίο ακουμπάνε τα άκρα της συσκευής. Αν
κάποιο ζευγάρι μαθητών από όλους λύσει τα χέρια του, τότε το κύκλωμα ανοίγει
και το λεντ της συσκευής σβήνει. Έτσι φτιάχνουμε ένα «ζωντανό» κύκλωμα.
Μπορούμε να ζωγραφίσουμε με ένα μολύβι στο τετράδιο μας μια γραμμή. Αν
ακουμπήσουμε την αρχή και το τέλος της γραμμής με τα άκρα της συσκευής μας το
λεντ ανάβει. Αν η γραμμή είναι με στυλό ή μαρκαδόρο τότε δεν ανάβει. Αυτό
δηλώνει ότι ο γραφίτης είναι καλός αγωγός του ηλεκτρισμού. Το ίδιο μπορούμε να
επαναλάβουμε με το νερό οπότε το λεντ ανάβει και με λάδι οπότε θα δούμε ότι το
λεντ δεν ανάβει.
2. Μπορούμε να ανιχνεύσουμε αν ένα καλώδιο βρίσκεται σε τάση. Αρκεί να
πλησιάσουμε το άκρο που έχουμε σχηματίσει κάποιες σπείρες στο καλώδιο. Τότε
λόγω επαγωγικών ρευμάτων το λεντ θα ανάψει.
3. Μπορούμε να διαπιστώσουμε στατικά φορτία. Κρατώντας για παράδειγμα το βασικό
άκρο της συσκευής στα χέρια μας και τρίβοντας το πόδι μας στο έδαφος το λεντ
ανάβει όσο διαρκεί το τρίψιμο, αφού έτσι δημιουργούνται λόγω στατικών φορτίων
ρεύματα.
Με φραγμό μόνο τη φαντασία μας μπορούμε να πραγματοποιήσουμε ένα σωρό από άλλα
εντυπωσιακά πειράματα. Πλεονέκτημα της συσκευής είναι το χαμηλό κόστος
κατασκευής της αφού δεν ξεπερνάει τα 10 ευρώ.
ΥΛΙΚΑ ΠΟΥ ΑΠΑΙΤΟΥΝΤΑΙ:
1. Τρία «3» Τρανζίστορ BC 547B ή ένα μόνο τρανζίστορ BC 517
2. Αντίσταση R1=1ΜΩ
4. Αντίσταση R2=4.7ΚΩ
5. Αντίσταση R3=220Ω
6. Μπαταρία 4,5V
7. Led κόκκινο
8. Project
Board 50x80x8mm κυκλωμάτων
9. Καλώδιο μονόκλινο και δύο
κροκοδειλάκια.
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ:
Πραγματοποιούμε το παρακάτω κύκλωμα :
Το άκρο 1 αποτελείται από μονόκλωνο καλώδιο με 25 σπείρες τις οποίες έχουμε
φτιάξει με τη βοήθεια ενός στυλό μπικ ως οδηγού.
Στη κατασκευή αυτή φροντίσαμε να χρησιμοποιήσουμε υλικά που υπάρχουν στα
σχολεία από το πρόγραμμα PSSC. Μόνο οι τιμές των αντιστάσεων δεν υπάρχουν τις
οποίες όμως μπορούμε να προμηθευτούμε από οποιοδήποτε κατάστημα ηλεκτρονικών
ανταλλακτικών σε ελάχιστο κόστος όχι μεγαλύτερο των 10 λεπτών.
Την κατασκευή αυτή μπορούμε να την απλοποιήσουμε αρκετά χρησιμοποιώντας ένα μόνο
τρανζίστορ τύπου BC336 και ένα λεντ με μικρότερη όμως ευαισθησία. Κολλάμε τον
εκπομπό του τρανζίστορ στο αρνητικό της μπαταρίας, το καλώδιο πηνίο στη βάση,
και το λεντ με σωστή πολικότητα ανάμεσα στον συλλέκτη και στο θετικό της
μπαταρίας. Για να βρούμε τον εκπομπό – βάση – συλλέκτη του τρανζίστορ, το
γυρνάμε ανάποδα ώστε να βλέπουμε τα ποδαράκια του και η επίπεδη επιφάνεια να
βλέπει το σώμα μας. Τότε τα ποδαράκια είναι από αριστερά προς τα δεξιά
εκπομπός-βάση συλλέκτης.
Η κατασκευή μπορεί να γίνει μόνο με ένα τρανζίστορ BC 517 ντάρλινκτον. Την προτείνουμε με τα τρία αφού αυτά
τα τρανζίστορ υπάρχουν σε αφθονία στο
εργαστήριο.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Κυκλώματα Παλμών και Διακοπτών Σ.Α Πακτίτη
2. Εργαστηριακός οδηγός PSSC
Μουρούζης Παναγιώτης
ΥΠΕΘ.
ΕΚΦΕ ΚΕΡΚΥΡΑΣ